NP-TR-MNU-WCNT-230012

Menenjitler, yeni doğanlar ve 1 yaşından küçük çocuklarda yüksek risk oluşturur

DR.HAZAR CIRIK
AHEF yk.üyesi bilim komisyonu koordinatörü

DR.YAKUP ŞAHİN
AHEF 2.başkanı Sosyal projeler komisyonu koordinatörü

Menenjit beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasına verilen isimdir.(1)

Menenjit beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasına verilen isimdir. Acilen tıbbi müdahale yapılmaz ise ciddi sonuçlarla karşılaşılacaktır.*

Genel olarak ateş,kusma, baş ağrısı belirtileri olsa da ayırıcı tanı için acilen bir sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir. Bu belirtiler başka hastalıklarda da görülebilmekle beraber menenjitin tespiti için hızlı başvuru doğru tanı koyma ve tedaviye başlama açısından önemlidir.*

Menenjitler her yaşta görülebilmekle beraber, yeni doğanlar ve 1 yaşından küçük çocuklarda risk oldukça yüksektir.*

Ölüm ve sakat kalma açısından anne babaların belirtileri dikkate alması, tedavinin vakit kaybetmeden başlaması ve hastalığın hızlıca tedavisi önemlidir.*

Virüsler menenjitlerin en sık sebebi olarak tespit edilse de bakteriler, parazitler ve mantarlar da menenjite sebep olabilir. Bu açıdan bakıldığında çocukluk çağında yapılan karma aşılar menenjite neden olan birçok bakteriye karşı koruyuculuk sağlamaktadır.(1)

bolg03ic02.jpg

Menenjitte görülebilecek belirtiler(1)(2)

  • Şiddetli baş ağrısı
  • Havale
  • Ateş(38 derece ve daha yüksek)
  • Ense sertliği
  • Soğuk el ve ayaklar
  • Bilinç bulanıklığı
  • Parlak ışığa bakmaktan kaçınma
  • Sersemlik tepkisizlik
  • Eklem ve kas ağrıları
  • Hızlı soluk alıp verme

2 yaşından küçük çocuklarda dikkat edilmesi gereken ve hemen hastaneye başvurulması gereken belirtilerse şunlardır;

  • Şiddetli baş ağrısı
  • Az yemek yeme,
  • İnleme şeklinde ya da çok tiz ağlama
  • Soluk ve lekeli görünüm
  • Kafada bulunan bıngıldağın aşırı gergin ve şiş olması
  • Kaskatı olma

Covid-19 pandemisi boyunca aşina olduğumuz bulaş yolları menenjite neden olan virüsler ve bakteriler için geçerlidir; öksürme, hapşırma, ortak eşyaların(ağız-kulak-buruna temas eden)kullanımı bu patojenlerin vücuda girerek beyne ulaşmasına yol açabilir. Bu da menenjit tablosuna yol açabilir.*

Hastalığın sık görüldüğü bölgeler, yurt ve kışla gibi toplu yaşam alanları, hac ziyareti ve Afrika ülkeleri ile Hindistan’a yapılan ziyaretlerde bulaş riski yüksektir. O nedenle böyle durumlarda aşı önerilmektedir. Hastalığın etkileri göz önünde bulundurulduğunda aşının maliyeti çok cüzi olmaktadır.*

Kliniğe belirtilerle gelen hastaya hekim tarafından önce fizik muayene ve tanıya yönelik tetkikler yapılır. Kan tetkiklerinde enfeksiyon araştırılır, belden alınan beyin-omurilik sıvısında bakteri virüs ya da patojen varlığına bakılır. Yine görüntüleme yöntemi olarak da bilgisayarlı tomografi tercih edilmektedir.*

Tedavi patojen yani hastalık yapıcı etkene bağlı olarak değişir; bakteriler için antibiyotik, virüsler için antiviraller tercih edilir. Hastane yatışı gerekebilir. Bakteriyel menenjitte ciddi bir hastalık tablosu görülme riski çok yüksek olmakla beraber erken teşhis ve tedaviyle tamamen iyileşme sağlanabilir. Ayrıca istirahat ve sıvı takviyesi çok önemlidir. Hastane şartlarında sıvı verilebilir. Tedaviye zamanında başlanmazsa kalıcı hasarlar oluşabilir: kalıcı nöbetler, zihin bozuklukları, felç oluşabilir. Bazen ekstremite kayıplarıyla ve ölümle sonuçlanan vakalar olabilmektedir.(3)

Özellikle çocuklarda aşıyla bu risklerden korunmak mümkündür.(3) Farklı içeriklerde aşılar olmakla beraber en sık görülen hastalık etkenlerine karşı içerik belirlendiğinden yüksek koruyuculuk sağlanmaktadır. Devletin karşıladığı karma aşılar ve pnömokok aşısında hemophilus influenza ve pnömokok bakterilerine karşı koruyuculuk olsa da henüz devlet tarafından karşılanmayan meningokok aşılarını kişiler hekimlerinin reçetesiyle kendileri satın alarak reçeteyi yazan hekimleri tarafından aşılanabilirler.*

Covid-19 pandemisinin bizlere gösterdiği en önemli uyarı aşıların ne kadar önemli olduğu bizler için hayati öneme sahip olduğudur. Lütfen çocuklarımızın hem hayatta kalmaları hem de hayatlarını sağlıkla devam ettirebilmeleri için aşıları ihmal etmeyelim.*

* Söylemler hekimin günlük klinik pratiğine dayanan uzman görüşleridir.